«Pi Network» loyihasi hozirda katta muammoga duch kelmoqda. Uning umumiy tugunlarining deyarli yarmi Vetnamda joylashgan. Bu yuqori konsentratsiya va mamlakatning kriptovalyutaga nisbatan qattiqroq qoidalari loyihaning markazsizlashtirilishi va uzoq muddatli barqarorligi haqida xavotirlarni kuchaytirmoqda.
Bundan tashqari, asosiy jamoaning Pi Coin (PI) zaxirasining ko’p qismiga egaligi bu xavotirlarni yanada kuchaytiradi.
Pi Network kelajagi xavf ostidami?
«Piscan» ma’lumotlariga ko’ra, Vetnamda tarmoqning 319 ta tugunidan 154 tasi joylashgan bo’lib, bu umumiy tugunlarning 48,2% ni tashkil etadi. Hozirgi vaqtda 76 ta ulangan tugundan 33 tasi Vetnamda joylashgan, bu esa Vetnamning ustunligini yanada ko’rsatmoqda.
Shuni ta’kidlash kerakki, «Pi Network» faqat ikkita validator tuguniga ega, ularning ikkalasi ham asosiy jamoaga tegishli. Bu esa markazlashuv muammosini keltirib chiqaradi va ko’pchilik tarmoqning ishonchliligini savol ostiga qo’yadi.
Shu bilan birga, «Pi Network»ning Vetnamdagi kuzatuvchi tugunlarining geografik konsentratsiyasi tarmoqning adolatliligi va markazsizlashtirilishi haqida qo’shimcha xavotirlarni keltirib chiqaradi. Chunki bir mamlakat foydalanuvchilari tarmoq faoliyatiga ortiqcha ta’sir ko’rsatishi mumkin.
Vetnamning huquqiy tizimi bu masalani yanada murakkablashtiradi. Vetnam qonunlariga ko’ra, Pi Coin kabi virtual valyutalar qonuniy naqd pulsiz to’lov vositalariga kirmaydi. Bundan tashqari, Pi Coin orqali to’lov qilgan shaxslar jarimaga tortilishi mumkin.
«Kriptovalyutadan, jumladan Pi Coin’dan to’lov operatsiyalari uchun foydalangan har qanday shaxs yoki tashkilot 88/2019/ND-CP qarorining 26-moddasi, 6-bandiga muvofiq, 1-moddasining 15-band, d-punkti bilan o’zgartirilgan 143/2021/ND-CP qaroriga ko’ra (50,000,000 VND dan 100,000,000 VND gacha jarima) jazoga tortiladi yoki 206-modda bo’yicha jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin», deb yozgan edi hokimiyat mart oyida postda.
Mamlakatning ehtiyotkor yondashuvi Pi Network’ning potentsial xavflari haqida huquqiy ogohlantirishlar bilan yanada namoyon bo’lmoqda. 2023 yilda Vetnam hokimiyatlari hatto Pi Network’ni tekshirishni boshladi va uning biznes modeli haqida xavotir bildirdi.
Bundan tashqari, Vetnam Moliya vazirligi yangi qoidalarni taklif qildi, ular faqat litsenziyalangan tashkilotlarga kriptovalyuta saqlashni cheklash orqali kriptovalyuta nazoratini kuchaytirishga qaratilgan. Bu taklif Vetnamda kriptovalyuta faoliyatini yanada shaffof, xavfsiz va mahalliy qonunlarga mos kelishini ta’minlash uchun qattiqroq nazorat zarurligini ta’kidlaydi.
Hali ko’rib chiqilayotgan bo’lsa-da, bu siyosat mahalliy maynerlarning faoliyatiga ta’sir qilishi va «Pi Network» infratuzilmasini beqarorlashtirishi mumkin.
Bu muammolarni yanada kuchaytiradigan narsa Pi Network’ning token taqsimotidir. «PiScan» ma’lumotlariga ko’ra, «Pi Foundation» jamg’armasi 100 milliard zaxiraning 60,7 milliarddan ortig’ini ushlab turadi.
Bu markazlashuv kriptovalyutalar o’zida mujassam etmoqchi bo’lgan ishonch va tarqatilgan tamoyillarni zaiflashtiradi.
«Jamoa ba’zi tangalarni ushlab turgan ekan, u hech qachon markazsizlashtirilmaydi», deb yozgan edi bir foydalanuvchi Redditda.
Bundan tashqari, BeInCrypto yaqinda xabar berdiki, bir Pioneer jamoani ichki savdo bilan shug’ullanishda aybladi, bu esa ishonchni yanada zaiflashtirdi. Shunday qilib, o’zini markazsizlashtirilgan, foydalanuvchi boshqaradigan ekotizim sifatida targ’ib qilayotgan loyiha uchun bu tuzilma zaifliklarini bartaraf etish ishonchlilikni saqlash va uzoq muddatli barqarorlikni ta’minlash uchun juda muhim bo’ladi.
